Những cánh cửa chưa bao giờ khép

1.Hồi trước học Metamorphosis của Kafka trong lớp Modernism and the Avant-Garde bên Cultural Studies, một bạn giơ tay phát biểu: “Anh nhân vật chính này chắc chắn không có một gia đình hạnh phúc, bởi vì anh ấy khóa cửa trước khi đi ngủ”. Bạn ý còn dẫn chứng thêm: “Lúc đi học xa nhà, thuê một căn phòng với một đứa khác, đứa kia lúc nào cũng đóng cửa, bạn ý rất khó chịu. Chỉ đến khi chuyển đi, ở cùng một người khác, người kia luôn mở cửa phòng toang hoang giống bạn ý, thì bạn ý mới thấy thoải mái, và bắt đầu gọi nơi ở đó là nhà.”

Thầy trò gật gù. Người ta không đóng cửa với những người thân yêu. Hiểu theo nghĩa đen hay nghĩa bóng cũng được.

2. Lúc ở nhà, chưa bao giờ biết đến khái niệm đóng cửa phòng. Từ sau khi nhà xây lại, phòng nào cũng có cửa, và cửa nào cũng có khóa. Nhưng cửa chẳng bao giờ được dùng đến, khóa lại càng không. Ngồi ăn, nằm ngủ, đọc sách, và nhiều khi cả thay quần áo, cũng không có nhu cầu đóng cửa. Không phải là những cánh cửa không bao giờ khóa, mà phải là những cánh cửa chưa bao giờ khép. Cửa duy nhất được dùng là cửa sắt và cửa nhà vệ sinh. Cửa để ngăn cách nhà với đường phố, gia đình yên ấm với thế giới bụi bặm. Cửa để bao quanh những hoạt động kín đáo nhất của con người.

Mà từ lúc đi thì lúc nào cũng đóng cửa. Mở ra cảm thấy khó chịu vì như là mình đang tơ hơ giữa trời lộng gió. Không muốn ai nhìn thấy mình đang làm gì. Và có một lần, thằng roommate thấy cửa phòng để mở đã rất ngạc nhiên hỏi: “Mày không đóng cửa mà mày cũng ngủ được à?” Nhưng hồi đấy ở một mình dưới tầng hầm, có mở ra cũng không có ai ở đó để ngó vào cả.

3. Sau vài tiếng ngồi trong bóng tối như con ma xó trước cửa nhà và bị vài chục lượt đèn xe ô tô chiếu qua, đã nghĩ là mình phải ngủ ở ngoài một đêm để thử xem cảm giác của những người vô gia cư ra sao. Và cảm giác đầu tiên ập đến là nỗi lo về sự an toàn. Chỉ cách sự bảo vệ che chắn bên trong nhà một lần cửa thôi, mà thấy vô cùng khác. Ở đây, ai cũng có thể nhìn thấy mình. Ai cũng có thể chọc ghẹo mình. Ai cũng có thể làm hại mình. Không phải mình phơi bày ra, nhưng cảm giác như mình tơ hơ làm mồi cho mọi nguy cơ xấu có thể xảy đến. Rất cần đến cái cửa, để cảm thấy mình được an toàn.

Cũng không đáng ngạc nhiên lắm khi nghĩ rằng lúc chưa đi chưa bao giờ biết đến cái gọi là cảm giác cần một không gian kín để thấy thoải mái cả.

4. Mở cửa ra, cửa vật chất hay cửa tinh thần, đều có nghĩa là tự đặt mình vào vị trí sẵn sàng chấp nhận nguy cơ bị tổn thương. Ngồi ngoài đường buổi đêm, nếu có chuyện gì xảy ra, thủ phạm có thể thuê luật sự bào chữa là người tử tế không ai ngồi một mình đêm hôm khuya khoắt như thế. Mở cửa toang hoang sẽ phơi bày mọi sự bừa bộn, xấu xí, luộm thuộm, ngớ ngẩn cho bất kì đôi mắt nào nhìn những thứ không nên nhìn.

Thế nhưng lúc ở nhà, chẳng bao giờ có ý nghĩ là mình phải đóng cửa phòng học hay phòng ngủ lại để bố mẹ không nhòm ngó vào cuộc sống của mình. Mọi người đều “nhòm ngó” vào “cuộc sống” của nhau mà không ai thấy khó chịu về việc đó, bởi vì chẳng ai có một cuộc sống tách biệt khỏi cuộc sống chung của cả gia đình.

5. Và thế là, đêm hôm khuya khoắt, tự khép cửa phòng mình lại, nó bật ra, đứng nghĩ xem có nên để khép hờ như thế hay nên đóng lại thật chặt. Đột nhiên nhận ra mình không hề tự hỏi có nên mở cửa hay không. Nhận ra là tất cả các cánh cửa phòng còn lại đều khép.

Và cũng nhận ra luôn là mình đang không ở nhà.

Người ta luôn mở cửa với những người thân yêu, hiểu theo nghĩa bóng hay nghĩa đen đều được.

Tôi biết tôi đang ở nhà khi mọi cánh cửa đều mở